Yeni imar düzenlemesi: Vatandaşın malına el mi konulacak?

Resmi Gazete’de, 5 Aralık 2024'te yayımlanan yeni kanunu ile köy kanunu ve diğer bazı yasalar değiştirildi. Ancak, vatandaşların kafasında şu soru netleşmiş değil: ‘Malıma el mi konulacak?’ Özellikle kentsel dönüşüm ve imar hakkıyla ilgili düzenlemeler ön plana çıkan konu oldu.

İmar hakkı aktarımı, vatandaşın tapulu malının başka bir alanda taşınmazla değiştirileceği anlamına gelmiyor. Bu düzenleme, yıllardır kamulaştırılmamış, fakat kamuya ihtiyaç duyulan alanlarda geçerli olacak. Kamuya ait veya kamulaştırılmak istenen alanlar, imar hakkı aktarımı ile başka bir parselde karşılık bulacak. Bu sayede, kamunun planladığı alanlarda yer alan vatandaşın mülkiyet hakkı, korunarak başka bir alanda aynı değere sahip arazi verilecek.

Kesinlikle hayır! Bu düzenleme, vatandaşın mülkiyet hakkını zedelemiyor. Eğer bir vatandaşın arazisi kamuya ait bir alanda yer alıyorsa, bu alan kamulaştırılmayacak. Ancak imar hakkı korunarak, başka bir alanda aynı değere sahip araziyle değiştirilmesi sağlanacak. Yani, vatandaşın malına el konulması durumu söz konusu değil.

Bu düzenleme, özellikle kamuya ait alanlarda yıllardır kamulaştırılamamış mülklerle ilgili sorunları çözmeyi amaçlıyor. İmar planlarında kamuya ait alanlar olarak belirlenen ancak yıllarca kamulaştırılmayan taşınmazların durumu düzenlendi. Kamu hizmet alanı olarak belirlenen, ancak kamuya devredilmemiş alanlar, artık daha hızlı bir şekilde kamulaştırılabilecek ve vatandaşlar da hak kaybı yaşamadan mülklerini başka alanlarla takas edebilecek.

Bu düzenleme yalnızca büyükşehirlerde geçerli olacak. Köyler ve kırsal alanlar, bu düzenlemenin kapsamına dâhil edilmiyor. Yani, köylerdeki arazi ve arsalar bu düzenleme kapsamında değiştirilemeyecek.

İmar hakkı aktarımı yapılan alanların bedeli, kamulaştırma kanununa göre belirlenecek. Bu bedel, aynı değerdeki başka bir taşınmazla takas edilecek ve bu süreçler, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yayımlanacak yönetmeliklere göre gerçekleştirilecek.

Bu düzenleme vatandaşların mülkiyet haklarını koruyacak ve kamuya ait alanların kamulaştırılmasını hızlandırarak şehirleşme süreçlerini daha verimli hale getirecek.